Mýtur kveðnar niður

Hvað þarf að gera til að hjólreiðar verði raunhæfur kostur fyrir þig?

Við þekkjum það öll að vera föst í viðjum vanans og finna okkur ýmsar ástæður til að viðhalda þeim. En er hægt að hafa áhrif á þig? Viltu skipta um gír? Hvaða hindrar þig í að gera hjólreiðar að lífsstíl þínum?

Formið batnar fljótt við hjólreiðar.

• Hjólaðu  rólega í byrjun.
• Veldu eigin hraða og taktu þér tíma.
• Kannaðu umhverfi þitt og finndu hentugustu leiðirnar fyrir þig.
• Líkamsástand þitt mun batna ef hjólreiðar verða hluti af lífsstílnum, kílóin hverfa í framhaldinu.
• Hjólaðu í léttum gír upp brekkur og í miklum mótvindi og einbeittu þér að því að minnka álag á hnén.

Er leiðin svo löng?

• Eftir því sem styrkur þinn eykst breytist hugarfar þitt gagnvart vegalengdum.
• Prófaðu að hjóla í vinnuna og taka strætó heim á kvöldin.  Leyfilegt er að taka hjól með í suma vagna.
  Skipulegðu hjólreiðarnar í tengslum við almenningssamgöngur.
• Hjólaðu til vinnufélaga og verið samferða hluta leiðarinnar, það er gaman að hjóla með öðrum.

Á 15 mín. nærðu að hjóla hálfa borgina.

• Stuttar ferðir taka minni tíma á hjóli en bíl.
• Ferðir sem eru 7-10 km taka álíka langan tíma á bíl og hjóli á annatímum innanbæjar.
• Skoðaðu korterskortið , á 15 mínútum nærð þú að hjóla hálfa borgina.
• Í minni sveitafélögum tekur aðeins nokkrar mínútur að fara þorpið á enda.
• Leitin að bílastæðum er úr sögunni, það sparar tíma.
• Það er mjög skemmtilegt að taka fram úr bílaröðinni á háannatímum.
• Á vef bikecitizens.net má sjá hversu langt þú kemst á mis löngum tíma. Hér má sjá hversu langt þú gætir hjólað frá Hlemm á annars vegar 5 mínútum og hinsvegar 15 mínútum.

En hvaða leið er best?

• Leiðin sem þú ert vön/vanur að fara á bílnum er ekki endilega sú heppilegasta fyrir hjólið.
• Stígar liggja víða þar sem ekki eru götur, t.d. í Fossvogsdal.
• Með Hjólavefsjánni getur þú fengið tillögur að leiðum milli staða. Það þarf bara að draga græna hjólið á staðsetningu þína á kortinu og rauða stopp merkið á áfangastað og vefsjáin teiknar leið fyrir þig.
• Kortið sýnir líka hvar göngustígar liggja og þannig gætir þú stytt leið þína og séð nýja hlið á borginni.
• Nýlega kom bikecitizens.net með sambærilegan vef með hjólavefsjá sem finnur hentuga leið eftir þeim forsendum sem þú velur
• Ef þú ert með snjallsíma getur þú líka náð í appið og fengið leiðsögn jafnóðum.

Góðir geymslustaðir leynast víða

• Góðir geymslustaðir fyrir hjólið leynast víða, t.d. í kompu eða við svalir
• Taktu hjólið inn ef mögulegt er.
• Óskaðu formlega eftir því við atvinnurekanda að hann bæti geymsluaðstöðu fyrir reiðhjól. 
  Bætt heilsa starfsmanna  er allra hagur.
• Notaðu tryggan lás til að læsa stellið við eitthvað.

Hjólið mitt er gamalt

• Vertu viss um að hjólið sé í góðu lagi áður en þú ferð af stað, þó sérstaklega bremsurnar.
• Kannski þarf bara að stilla hjólið? Ef það bremsar illa, skiptir illa um gíra eða dekkið rekst í brettið með hávaða eru það smávægilegar viðgerðir.
• Reiðhjól þurfa viðhald líkt og önnur farartæki. Farðu með hjólið þitt í viðgerð og láttu yfirfara það.
• Lærðu að stilla hjólið þitt svo þér líði betur á hjólinu.
• Sækja má upplýsingar um reiðhjólaviðhald á netið.
• Farðu á viðgerðarnámskeið og lærðu að viðhalda hjólinu þínu.
• Fáðu þér nýtt hjól. Það borgar sig fljótt upp í öðrum sparnaði.

Þarf sturtu eftir hverja hjólaferð?

• Hjólaðu rólega í vinnuna svo að þú svitnir minna.
• Þeir sem eru vanir að hjóla styttri leiðir ættu alls ekki að þurfa sturtu frekar en eftir gönguferð.
• Skoðaðu hvort þú sért hugsanlega of mikið klædd/ur á hjólinu, það þarf lítinn fatnað meðan hjólað er.
• Notið svitalyktareyði undir armana.
• Hægt er að taka með sér þvottapoka í vinnuna.
• Athugaðu hvort það er aðstaða annars staðar í húsinu sem þú getur fengið aðgang að.
• Hjólaðu af meiri krafti heim og farðu  í sturtu á eftir.

Ég þarf að vera uppáklædd/ur í vinnunni

• Fáðu þér bögglabera og töskur undir föt.
• Fáðu þér góðan bakpoka.
• Hafðu nokkur sett af fötum og 1-2 skópör í vinnunni.
  Taktu skyrtur/boli og hrein undirföt daglega með þér.
• Hafðu fötin með þér dags daglega, gott er að rúlla upp dröktum, skyrtum og jakkafötum í stað þess að brjóta saman.
• Settu fötin í hreinsun í nágrenni við vinnustað þinn.

Þarf ég sérstök hjólaföt?

• Notaðu þinn venjubundna klæðnað þegar veður og aðstæður leyfa.
• Notaðu það sem þú átt í skápunum.
• Notaðu venjulega skó.
• Bolur og vindheldur jakki duga í flestum veðrum og gott ef loftar aðeins um líkamann.
• Fötin og annar útbúnaður kemur smátt og smátt og endist lengi.

Veðrið og rigningin

• Er veðrið svo slæmt þegar þú ert komin(n) út?
• Reiknaðu með aðeins meiri tíma ef það er mótvindur.
• Hjólaðu í léttum gír eins og þú værir að hjóla upp brekku.
• Áttu ekki vatnshelda flík í fataskápnum? Ef ekki er kominn tími til að eignast hana.
• Ef þú ert í vinnunni þegar byrjar að rigna og ekkert vatnshelt til staðar, taktu þá strætó heim eða fáðu far.
• Njóttu þessa að þjóta heim, blotna á leiðinni og fara í þurrt heima.
• Gerðu ráðstafanir til að mæta íslenskri veðráttu, til dæmis með því að hafa ætíð auðpakkanlegan hlífðarjakka  meðferðis.
• Gerðu ráðstafanir til að vera sýnilegur. Notaðu ljós og annan búnað til vera sýnilegur í myrkri og lélegu skyggni.

Ég finn til óöryggis á götunum

• Kynntu þér tækni Samgönguhjólreiða. Sú tækni kennir þér að takast á við umferðina í stað þess að hræðast hana.
• Vertu sýnileg(ur) í umferðinni og taktu þitt pláss.
• Fylgdu ávallt almennum umferðareglum.
• Því fleiri hjólreiðamenn sem nota göturnar til samgangna því meira tillit fá þeir frá ökumönnum.
• Hjólaðu á gangstéttum og stígum ef það eykur öryggiskennd þína.
• Notaðu reiðhjólahjálm ef það eykur öryggiskennd þína.

Ég þarf að snúast í og eftir vinnu

• Fáðu þér bögglabera og töskur á hjólið.
• Skoðaðu einnig farangursvagna og barnakerrur.
• Fáðu þér góðan lás til að geta læst hjólinu þínu með traustum hætti við eitthvað.
• Ræddu við vinnuveitanda þinn og fáðu að ferðast um á hjólinu í vinnutíma.
• Athugaðu hvort atvinnurekandinn vill útvega hjól sem starfsmenn geta notað til snúninga á vinnutíma.
• Skipuleggðu vikuna. Notaðu bílinn einn dag í viku. Gerðu allar útréttingar þann dag og gerðu stórinnkaup í leiðinni.

Það hjólar enginn á mínum vinnustað

• Láttu það ekkert á þig fá og haltu þínu striki.
• Þú þarft ekki að vera lengi einn á báti, áður en þú veist af ertu kominn með félagsskap. 
• Það er mikil hjólavakning núna og margir að hjóla allan ársins hring.

Hvað geri ég með ótal gíra?

• Gírar auðvelda hjólreiðar, léttur gír gerir brekkur auðveldar og þungur gír gefur góðan hraða.
• Stilltu keðjuna á miðtannhjólið að framan. Einbeittu þér að því að stilla afturtannhjólin í fyrstu.
• Litla tannhjólið að framan er fyrir brekkur, „lágt drif“ og er notað með þremur léttustu gírunum að aftan.
• Stóra tannhjólið er fyrir hraða siglingu, „hátt drif“ og er notað með þremur þyngstu gírunum að aftan.
• Fáanleg eru hjól með innbyggðum gírum. Fleiri gírar gera hjólreiðar auðveldari. 7 gírar og yfir duga í flest.

Hvað með þessar handbremsur?

• Lærðu að treysta handbremsunum.
• Hægri bremsan er að aftan, vinstri bremsan að framan. 
• Bremsaðu bæði að framan og aftan
• Aldrei bremsa bara að framan
• Láttu skipta reglulega um bremsupúða.
• Hjól með fótbremsum eru líka fáanleg.

Hvað geri ég í haust þegar fer að kólna?

• Bætir á þig hlýrri flíkum og finnur góða vetrarskó.
• Kaupir þér öflug ljós og lætur setja nagladekk undir.
• Og hjólar svo líka um veturinn. Engir gluggar að skafa.

Hvað með mengunina?

• Ökumenn anda að sér meiri mengun en hjólreiðamenn sem sitja ofar og lungu þeirra hreinsa sig vegna hreyfingarinnar öfugt við lungu bílstjóranna.

Konur og karlar eru ekki sköpuð eins!

• Konur hafa styttri búk og lengri fótleggi en karlar.
• Það má aðlaga karlahjól konum:
• Breidd stýris má minnka í samræmi við breidd herða.
• Setja stýrið á styttri og/eða hærri stýrisarm (stamma) ef stellingin á hjólinu er ekki nógu þægileg.
• Skipta karlahnakkinum út með breiðari kvennahnakk.

Guðný Einarsdóttir og Páll Guðjónsson